Samodzielny trening — jak uczyć się bez nauczyciela?

Samodzielna nauka do konkursów algorytmicznych stanowi poważne wyzwanie. Nie wszyscy mają możliwość uczestnictwa w zajęciach prowadzonych przez doświadczonych zawodników i nauczycieli. W tym przewodniku zebrałem najważniejsze źródła i metody, które pomogą w rozwoju Twoich umiejętności algorytmicznych.

Jak skutecznie trenować w domu?

Najskuteczniejszym sposobem rozwoju algorytmicznego jest regularne rozwiązywanie zadań. Można oczywiście wejść na dowolny portal, wylosować zadanie i próbować je rozwiązać, jednak takie podejście ma oczywiste ograniczenia: trudno wybrać zadanie na odpowiednim poziomie, nie zawsze dostępne jest szczegółowe omówienie, a wybór interesujących zadań bywa przypadkowy.

Dobrym rozwiązaniem jest udział w konkursach algorytmicznych online. Zmusza to do poświęcenia określonego czasu faktycznej pracy nad zadaniami, a konkursowa atmosfera pomaga w skupieniu uwagi i unikaniu rozpraszaczy. Dodatkowo zadania zostają wybrane przez organizatorów i prawdopodobnie znajdą się wśród nich takie na naszym poziomie.

Mimo to warto przeglądać zadania z Olimpiady Informatycznej. Uważam, że śmiało można założyć, iż wszystkie zadania są wysokiej jakości, a większość z nich ma bardzo dobre omówienia. Osobiście unikam zadań z pierwszych etapów – są tworzone z myślą o tym, że zawodnicy będą mieli bardzo dużo czasu na ich rozwiązanie, przez co często bywają trudniejsze implementacyjnie lub mają złożone, wieloetapowe rozwiązania. Polecam zacząć od zadań z drugich etapów, a jeżeli walczysz o wynik w finale – sięgnąć po zadania finałowe.

Alternatywną metodą jest nauka ukierunkowana na konkretne zagadnienia. Jeśli interesuje nas określony algorytm, na przykład znajdowanie najniższego wspólnego przodka (LCA), warto poszukać materiałów dotyczących tej tematyki. Doskonałym punktem wyjścia jest strona CP Algorithms, która zawiera poradniki do wielu klasycznych zagadnień algorytmicznych oraz struktur danych. Każdy artykuł kończy się listą przykładowych zadań wykorzystujących daną technikę. Wartościowe są również blogi użytkowników CodeForces – aktualne wpisy można śledzić tutaj. Szczególnie polecam zestawienie wpisów dotyczących różnorodnych tematów.

Struktura treningu

Przykładowy plan regularnego treningu można ułożyć następująco:

Krok 1: Wybór zadania. Wybierz zadanie do rozwiązania lub weź udział w konkursie online.

Krok 2: Samodzielne rozwiązywanie. Próbuj rozwiązać zadanie samodzielnie przez określony czas (np. 2 godziny). W przypadku konkursów uczestnicz do końca – prawdopodobnie nie rozwiążesz wszystkich zadań, co da materiał do dalszej nauki.

Krok 3: Poszukiwanie rozwiązania. Znajdź oficjalne rozwiązanie zadania. Dla zadań z OI czy OIJ rozwiązania dostępne są w tzw. niebieskich książeczkach lub na stronach oi.edu.pl oraz oij.edu.pl. W przypadku CodeForces lub AtCoder rozwiązania pojawiają się krótko po zakończeniu konkursu.

Krok 4: Implementacja. Przeczytaj rozwiązanie, a następnie zaimplementuj je samodzielnie do skutku.

Ostatni punkt ma kluczowe znaczenie – implementacja pełnego zadania to niezwykle skuteczny sposób utrwalenia przyswojonej wiedzy i zapamiętania rozwiązania.

Gdzie rozwiązywać zadania?

Polskie platformy

Szkopuł – Portal umożliwiający rozwiązywanie zadań z poprzednich edycji największych polskich konkursów algorytmicznych: Olimpiady Informatycznej, Olimpiady Informatycznej Juniorów czy Potyczek Algorytmicznych.

Solve 4 – Sprawdzaczka rozwijana przez Karola Pokorskiego (prowadzi również edukacyjny blog). Regularnie odbywają się na niej turnieje, warto śledzić aktualności. Platforma oferuje bogate zbiory edukacyjnych, “kultowych” zadań.

Platformy międzynarodowe

CodeForces – Największy portal z zadaniami algorytmicznymi na świecie. Praktycznie co tydzień odbywają się konkursy o różnych poziomach trudności według dywizji (od czwartej do pierwszej, gdzie czwarta jest najprostsza). Zadania różnią się od typowych zadań olimpijskich, ale uczestnictwo w zawodach CF doskonale rozwija umiejętność szybkiego i skutecznego rozwiązywania problemów. Konkursy trwają zwykle 2 godziny i zawierają 6 lub więcej zadań, co wymaga sprawnej implementacji. Dodatkową zaletą jest system rankingowy motywujący do regularnego uczestnictwa.

Ważne: Gorąco polecam włączenie powiadomień mailowych o nadchodzących konkursach – dzięki temu znacznie trudniej będzie przegapić jakiś konkurs.

AtCoder – Japoński portal podobny do CodeForces. Regularnie odbywają się na nim zawody nazywane potocznie “AtCoderami”. Również warto włączyć powiadomienia mailowe o konkursach.

USACO – Strona amerykańskiej olimpiady informatycznej. Zawiera interesujące zadania z jakościowymi omówieniami.

COCI – Zadania chorwackiej olimpiady informatycznej. Sprawdzaczka dostępna jest pod tym linkiem.

Podsumowanie

Samodzielna nauka algorytmiki wymaga systematyczności i odpowiedniego podejścia. Kluczem do sukcesu jest regularne rozwiązywanie zadań, uczestnictwo w konkursach online oraz implementacja poznanych rozwiązań. Wykorzystanie wymienionych platform i zasobów znacznie ułatwi proces nauki i pomoże w osiągnięciu lepszych rezultatów w konkursach algorytmicznych.